Afgelopen vrijdag vond het anti-racisme protest plaats in Utrecht op het Jaarbeursplein. Met een vuist in de lucht lieten 3500 mensen gezamenlijk hun boodschap horen tegen racisme: genoeg is genoeg.
“If you don’t understand the struggle, stay home“, aldus Leroy Lucas. Hij is bestuurslid bij Keti Koti Utrecht, een van de organisatoren van het protest. “Mensen die denken dat we een festival vieren, zien de ernst van de zaak gewoon niet in. We zijn hier om onze stem uit te spreken, want we kunnen niet meer achterover blijven leunen. We need to make change happen. Wij als zwarte mensen moeten ook de knoppen bedienen, om de volumes aan te passen zodat we eindelijk worden gehoord.”
Systematische ongelijkheid is namelijk niet alleen een Amerikaans fenomeen. Ook in Nederland is institutioneel racisme aan de orde van de dag. Instituten als de Belastingdienst en de politie maken zich schuldig aan etnische profilering, maar ook media produceren eendimensionale berichtgeving wat leidt tot hardnekkige beeldvorming van gemarginaliseerde groepen.
Verraderlijke plaag
In Nederland noemen we het beestje niet graag bij de naam. Onwetendheid en ongemak zorgen ervoor dat er geen verantwoordelijkheid wordt genomen. ‘Maar we zijn toch een tolerant land?’ is een veelgehoord argument. Alsof tolerantie ons land onschendbaar maakt tegenover diepgewortelde racistische systemen. De befaamde Afro-Amerikaanse schrijver en poëet Maya Angelou beschreef het treffend in het boek Wouldn’t Take Nothing for My Journey Now: “De plaag van racisme is verraderlijk en komt zo soepel en stil en onzichtbaar onze geest binnen als zwevende microben in de lucht, om vervolgens ons lichaam binnen te dringen en levenslang in onze bloedbaan te verkeren.”
Het is essentieel om onze geschiedenis te herzien om te begrijpen waar het diepgewortelde racisme vandaan komt. De Nederlandse geschiedenis kent gitzwarte bladzijden. Racisme komt voort uit de stelselmatige en eeuwenlange exploitatie en onderdrukking die is toegekend aan zwarte mensen. Dit heeft als gevolg dat vandaag de dag institutioneel racisme in stand wordt gehouden.
Geen hype
Het is oncomfortabel om met je neus op de feiten gedrukt te worden en bewust te worden van je eigen privileges. Onthoud echter dat dit niet het moment is om te zeggen dat alle levens ertoe doen, want daarmee wordt de pijn en het lijden van de zwarte gemeenschap ontkend. Anti-racisme is geen trend of hype. Ook vandaag, morgen, volgende week, volgende maand en volgend jaar moeten we ons hier voor inzetten.
Enkel actieve inzet kan daadwerkelijk verandering teweeg brengen. Daarvoor hoef je niet naar een protest met een vuist in de lucht. Toon je solidariteit door je in te lezen (Witte Onschuld van Gloria Wekker en Hallo Witte Mensen van Anousha Nzume zijn een goed begin), luister naar de stemmen van de zwarte gemeenschap, erken je eigen privileges en blijf je uitspreken. Stilte is geen optie meer.
Ilham Oukhiar 